‘‘กตมญฺจ , ภิกฺขเว, กมฺมํ สุกฺกํ สุกฺกวิปากํ? อิธ , ภิกฺขเว, เอกจฺโจ อพฺยาพชฺฌํ กายสงฺขารํ อภิสงฺขโรติ…เป.… อิทํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, กมฺมํ สุกฺกํ สุกฺกวิปากํฯ

‘‘กตมญฺจ, ภิกฺขเว, กมฺมํ กณฺหสุกฺกํ กณฺหสุกฺกวิปากํ? อิธ, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ สพฺยาพชฺฌมฺปิ อพฺยาพชฺฌมฺปิ กายสงฺขารํ อภิสงฺขโรติ…เป.… อิทํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, กมฺมํ กณฺหสุกฺกํ กณฺหสุกฺกวิปากํฯ

‘‘กตมญฺจ, ภิกฺขเว, กมฺมํ อกณฺหอสุกฺกํ อกณฺหอสุกฺกวิปากํ กมฺมกฺขยาย สํวตฺตติ? สมฺมาทิฏฺฐิ…เป.… สมฺมาสมาธิฯ อิทํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, กมฺมํ อกณฺหอสุกฺกํ อกณฺหอสุกฺกวิปากํ กมฺมกฺขยาย สํวตฺตติฯ อิมานิ โข, ภิกฺขเว, จตฺตาริ กมฺมานิ มยา สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา ปเวทิตานี’’ติฯ ฉฏฺฐํฯ

7. โพชฺฌงฺคสุตฺตํ

[238] ‘‘จตฺตาริมานิ, ภิกฺขเว, กมฺมานิ…เป.… กณฺหํ กณฺหวิปากํ…เป.… อิธ, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ สพฺยาพชฺฌํ กายสงฺขารํ อภิสงฺขโรติ…เป.… อิทํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, กมฺมํ กณฺหํ กณฺหวิปากํฯ

‘‘กตมญฺจ, ภิกฺขเว, กมฺมํ สุกฺกํ สุกฺกวิปากํ? อิธ, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ อพฺยาพชฺฌํ กายสงฺขารํ อภิสงฺขโรติ…เป.… อิทํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, กมฺมํ สุกฺกํ สุกฺกวิปากํฯ

‘‘กตมญฺจ, ภิกฺขเว, กมฺมํ กณฺหสุกฺกํ กณฺหสุกฺกวิปากํ? อิธ , ภิกฺขเว, เอกจฺโจ สพฺยาพชฺฌมฺปิ อพฺยาพชฺฌมฺปิ กายสงฺขารํ อภิสงฺขโรติ…เป.… อิทํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, กมฺมํ กณฺหสุกฺกํ กณฺหสุกฺกวิปากํฯ

‘‘กตมญฺจ, ภิกฺขเว, กมฺมํ อกณฺหอสุกฺกํ อกณฺหอสุกฺกวิปากํ กมฺมกฺขยาย สํวตฺตติ? สติสมฺโพชฺฌงฺโค, ธมฺมวิจยสมฺโพชฺฌงฺโค, วีริยสมฺโพชฺฌงฺโค, ปีติสมฺโพชฺฌงฺโค, ปสฺสทฺธิสมฺโพชฺฌงฺโค, สมาธิสมฺโพชฺฌงฺโค, อุเปกฺขาสมฺโพชฺฌงฺโค – อิทํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, กมฺมํ อกณฺหอสุกฺกํ อกณฺหอสุกฺกวิปากํ กมฺมกฺขยาย สํวตฺตติฯ อิมานิ โข, ภิกฺขเว, จตฺตาริ กมฺมานิ มยา สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา ปเวทิตานี’’ติฯ สตฺตมํฯ

8. สาวชฺชสุตฺตํ

[239] ‘‘จตูหิ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ นิรเยฯ กตเมหิ จตูหิ? สาวชฺเชน กายกมฺเมน, สาวชฺเชน วจีกมฺเมน, สาวชฺเชน มโนกมฺเมน, สาวชฺชาย ทิฏฺฐิยา – อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, จตูหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ นิรเยฯ

‘‘จตูหิ, ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ สคฺเคฯ กตเมหิ จตูหิ? อนวชฺเชน กายกมฺเมน, อนวชฺเชน วจีกมฺเมน, อนวชฺเชน มโนกมฺเมน, อนวชฺชาย ทิฏฺฐิยา – อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, จตูหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ สคฺเค’’ติฯ อฏฺฐมํฯ

9. อพฺยาพชฺฌสุตฺตํ

[240] ‘‘จตูหิ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ นิรเยฯ กตเมหิ จตูหิ? สพฺยาพชฺเฌน กายกมฺเมน, สพฺยาพชฺเฌน วจีกมฺเมน, สพฺยาพชฺเฌน มโนกมฺเมน, สพฺยาพชฺฌาย ทิฏฺฐิยา – อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, จตูหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ นิรเยฯ

‘‘จตูหิ , ภิกฺขเว, ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ สคฺเคฯ กตเมหิ จตูหิ? อพฺยาพชฺเฌน กายกมฺเมน, อพฺยาพชฺเฌน วจีกมฺเมน, อพฺยาพชฺเฌน มโนกมฺเมน, อพฺยาพชฺฌาย ทิฏฺฐิยา – อิเมหิ โข, ภิกฺขเว, จตูหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ยถาภตํ นิกฺขิตฺโต เอวํ สคฺเค’’ติฯ นวมํฯ

10. สมณสุตฺตํ

[241] ‘‘‘อิเธว, ภิกฺขเว, (ปฐโม) สมโณ, อิธ ทุติโย สมโณ, อิธ ตติโย สมโณ, อิธ จตุตฺโถ สมโณ; สุญฺญา ปรปฺปวาทา สมเณหิ อญฺเญหี’ติ [สมเณหิ อญฺเญติ (สี. ปี. ก.) เอตฺถ อญฺเญหีติ สกาย ปฏิญฺญาย สจฺจาภิญฺเญหีติ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ ที. นิ. 2.214; ม. นิ. 1.140] – เอวเมตํ, ภิกฺขเว, สมฺมา สีหนาทํ นทถฯ

‘‘กตโม จ, ภิกฺขเว, ปฐโม สมโณ? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ติณฺณํ สํโยชนานํ ปริกฺขยา โสตาปนฺโน โหติ อวินิปาตธมฺโม นิยโต สมฺโพธิปรายโณฯ อยํ, ภิกฺขเว, ปฐโม สมโณฯ